راهنمای خرید لپ تاپ گیمینگ با قیمت های مختلف

عموما لپ‌تاپ‌ها در ازای قابلیت جابجایی، ویژگی‌هایی دارند که در پی‌سی‌ها وجود ندارد یا در صورت وجود از اهمیت کمتری برخوردار است. یکپارچه بودنِ نمایشگر، صفحه کلید و خنک‌کننده با شاسی دستگاه در فضایی محدود، از بارزترین تفاوت‌های لپ‌تاپ با پی‌سی‌های رومیزی است که چالش‌های جدیدی را پیش‌ روی آن می‌گذارد و در نتیجه معیار‌های جدیدی را برای خرید و انتخابِ بهترین مدل‌ها به فاکتورهای کیفی و راندمانیِ موجود برای قطعات پی‌سی اضافه می‌کند. میزان حرارت تولیدی، نویز تولید شده از سیستم خنک‌کننده، راندمان دستگاه در صورت کار مداوم، کیفیت ساخت و دوام نمایشگر و بدنه، ارگونومی صفحه کلید و تاچ‌پد همگی برخی از ملاک‌های اختصاصی مدنظر در بررسی لپ‌تاپ‌ها هستند. استفاده از باتری در لپ‌تاپ هم خصوصیتِ دیگری است که مدت زمان قابل استفاده بودن دستگاه در هنگام عدم دسترسی به برق شهری را تعیین می‌کند.

همچنین تردیدی نیست که دنیای پی‌سی‌های مخصوصِ بازی نیز بر خلاف پی‌سی‌های اداری همچنان قدرتمند و پویا به پیش می‌رود و هر سال هم سازندگان قطعات و لوازم جانبی سعی می‌کنند با خلق ایده‌های جدید و ابداعات نوآورانه، کاربران را بیش از پیش به خرید محصولاتشان ترغیب کنند. بازار پی‌سی گیمینگ فقط به پی‌سی‌های رومیزی محدود نمی‌شود و چند سالی است که لپ تاپ های گیمینگ هم با استقبالِ روز افزونِ گروهی از کاربران مواجه است. کاربرانی که قابلیت جابجایی دستگاهشان مثل کنسول‌های بازی اولویت اول را دارا است و می‌خواهند بازی‌های محبوبشان را در هر کجا که هستند در کنار خود داشته باشند و بتوانند با دوستانشان به صورت آنلاین به رقابت بپردازند.

اما از آنجایی که مثل تمام پلتفرم‌های مخصوصِ بازی، راندمان خروجی دستگاه در بازی‌ها اولویت اصلی لپ‌تاپ‌های گیمینگ محسوب می‌شود، در راهنمای خرید لپ تاپ سعی خواهیم کرد پس از معرفی برخی مدل‌های منتخب و گزینش شده با توجه به معیارهای مختلف و قیمت روز در بازار داخلی، شیوه‌ی تحقیق و گزینش مدل‌های برتر بر اساس پردازنده و تراشه‌ی گرافیکی را در کنار برخی از خصوصیات منحصر به فرد در لپ‌تاپ‌های گیمینگ بررسی و بازگو کنیم تا بتوانیم محصولی را بخریم که توقعی که از بازی‌ها داریم را به بهترین نحو برآورده کند.

لپ تاپ های پیشنهادی در رده‌های مختلف

مدل‌هایی که در این فهرست معرفی می‌شوند لزوما تنها گزینه‌های قابل خرید نیستند و ممکن است مدل‌های مشابه با مشخصات یکسان و از برندهای دیگر هم در بازار عرضه شده باشند. از سوی دیگر وجود مشخصات سخت‌افزاری یکسان در دو مدل مشابه نیز دلیل یکسان بودن راندمان یا کارکرد مشابه نیست، چرا که متغیرهای مهمی مثل محدودیت توان مصرفیِ در نظر گرفته شده و توانایی خنک‌کننده نیز در راندمان نهایی لپ‌تاپ نقشی تعیین کننده دارند. همچنین همواره تلاش می‌شود این راهنمای خرید در بروزرسانی‌های آتی کامل‌تر و جامع‌تر از گذشته باشد.

توجه داشته باشید که مدل‌های رده‌ی یک تا چهار در این فهرست برای بازی‌های قدیمی و سبک یا بازی‌های کژوال مناسب هستند و سایر مدل‌ها برای بازی‌های جدیدتر در نظر گرفته شده‌اند.

(قیمت تمام دستگاه‌ها در ۱۵ آبان‌ماه ۱۴۰۱ براساس بازار تهران بروز شده است)

تراشه گرافیک لپ تاپ

همان‌طور که همیشه در مقاله‌ها‌ی راهنمای خرید کامپیوتر در رده‌های مختلف در تشریح بهترین ترکیب پردازنده و کارت گرافیک برای بازی های امروزی تکرار می‌کنیم، روشن است که اولین اقدام پس از تعیین بودجه باید تمرکز روی گزینش مدلِ تراشه‌ی گرافیکی باشد. تراشه‌ی گرافیکی در هر رده‌ی بودجه‌ای معمولا گران‌ترین قطعه‌ی بکار رفته در لپ‌تاپ مخصوص بازی است و بعد از آن پردازنده در جایگاه بعدی قرار دارد. اما در لپ‌تاپ‌های پردازش محور یا تولید محتوا، اولویت انتخاب همچنان پردازنده‌ی اصلی یا CPU است که باید قویترین مدل ممکن در رده بودجه‌ای مدنظرِ ما باشد.

تا مدتی پیش و هنگامی که تراشه‌های نسلِ نهم انویدیا رایج بود، تراشه‌های گرافیکیِ موبایلی با تراشه‌های دسکتاپی تفاوت‌های اساسی داشتند و با وجود داشتن اسامی مشترک و رده‌بندی‌های یکسان، از نظر توان و راندمانِ خروجی دو شاخه‌ی مجزا محسوب می‌شدند. در نسل پاسکال اتفاق جدیدی افتاد و انویدیا با بهبود فناوری ساخت و کاهش مصرف توان و حرارت در تراشه‌های خود موفق شد که تفاوت ساختاریِ تراشه‌های موبایلی و دسکتاپی خود را از میان بردارد و قادر شود تراشه‌های دسکتاپیِ خود را برای استفاده در لپ‌تاپ‌ها به محدوده‌ی استانداردهای قابل قبول برساند. تنها تفاوت در لپ‌تاپ‌های مجهز شده به گرافیک مجزا در استفاده از فرکانس‌های کاری متفاوت در بین سازندگان مختلف است که با توجه به سیستم تهویه و راندمانِ هدف در هر مدل و در واقع TDP تعیین شده متغیر است، اما همچنان در بازه‌ی راندمانیِ مشخصی باقی می‌ماند.

در نسلِ تورینگ هم همین فرمول دنبال شد و مثلا تراشه‌ی GeForce GTX 1650 با فناوریِ ساخت ۱۲ نانومتری برای لپ‌تاپ‌ها تولید می‌شود و از ۱۰۲۴ هسته‌ی پردازشی برخوردار است، اما تراشه‌ی دسکتاپی GeForce GTX 1650 از همان ۱۰۲۴ واحدِ پردازشیِ سایه‌زن استفاده می‌کند، ولی به خاطر فرکانسِ کاری بالاتر (۱۶۶۵ مگاهرتز در نسخه‌ی دسکتاپ، در برابر ۱۵۶۰ مگاهرتز در نسخه‌ی لپ‌تاپ و ۱۲۴۵ مگاهرتز در نسخه‌ی Max-Q) به وضوح قوی‌تر است. مشخصات دیگر آنها مثل عرض باند حافظه و سرعت ساعتِ کاری نیز بین آنها تقریبا یکسان است.

در سال ۲۰۲۲ میلادی برترین تراشه‌های گرافیکیِ موبایلی از نسل تورینگ و آمپر انویدیا هستند و شامل تراشه‌های سری GeForce GTX 16 و GeForce GTX 30xx می‌شوند و فناوری اختصاصی Max-Q هم به کمک سازندگان آمده که در ادامه‌ی مقاله به آن خواهیم پرداخت. در اینجا بر اساس آزمون‌های انجام شده بر روی مدل‌های مختلف در طول یک سال گذشته، مشخصات تراشه‌های گرافیکی، دقت نمایشگرِ متناسب و همین‌طور تنظیماتِ گرافیکی پاسخ‌گو در بازی‌های امروزی را توصیه می‌کنیم:

در این جدول رزولوشن یا دقت نمایشگر در ترکیب با نرخ فریم هدف توصیه شده است. در اینجا ملاک، متوسطِ نرخ فریم تولیدی و الگوی کلی در اجرای بازی‌های جدید است و ممکن است تراشه‌ای بتواند یک بازی خاص را در تنظیمات و نرخ فریم بالاتری اجرا کند و در یک بازی سنگین و غیر بهینه هم در تنظیماتِ پایین‌تر و نرخ فریمی کمتر از مقداری که توصیه شده ظاهر شود. همچنین فهرست تراشه‌های گرافیکی ای‌ام‌دی را که البته کمتر از تراشه‌های انویدیا در لپ تاپ های گیمینگ استفاده شدند را در ادامه خواهید دید:

برخی تراشه‌های گرافیکیِ غیر گیمینگ با توان پردازشی پایین هم تولید می‌شوند که فقط برای بازی‌های خیلی سبک و قدیمی نرخ فریم مناسب را تولید می‌کنند و در مجموع برای بازی‌های روز توصیه نمی‌شوند:

ترکیب واحد گرافیکی و پردازنده لپ تاپ

بسیاری از لپ‌تاپ‌های فعلی به دلیل تراکم قطعات در محفظه‌ی شاسی، از طراحی فشرده‌ای برخوردار هستند که بخشِ قابل توجهی از فضای داخلی دستگاه را اشغال می‌کند. بخشی از فضای داخلی هم به سیستم خنک‌کننده، لوله‌های ناقل حرارتِ مسی و فن‌های دفع کننده‌ی حرارت برای تهویه‌ اختصاص پیدا می‌کند. در این میان لپ‌تاپ یک برد یا مدار چاپی اصلی دارد که پردازنده یکی از بزرگ‌ترین تراشه‌ها‌ی آن است و تراشه‌ی گرافیکی بسته به تصمیم سازنده به دو شکل پیاده سازی شده است:

۱- از واحد گرافیکی مجتمع در داخل پردازنده استفاده می‌شود که در واقع همان گرافیک Onboard سابق و یکپارچه‌ی فعلی است و خروجی‌های تصویر و نمایشگر هم به پردازنده متصل است. این ترکیب، قیمت تمام شده‌ی پایینی دارد و معمولا برای بازی‌های سبک دو بعدی یا بازی‌های قدیمی در دقتِ پایین مناسب است. دستگاه‌های مشمول این حالت به گرافیک اینتلی مشهور هستند.

۲- به جز واحد گرافیکی پردازنده، از تراشه‌ی گرافیکی مجزایی هم استفاده شده که یا به صورت BGA روی برد اصلی لحیم می‌شود و یا به صورت خشابی با برد مجزا و استاندارد MXM به برد اصلی قابل اتصال است. تراشه‌های گرافیکی مجزا در لپ‌تاپ‌های امروزی در بیشتر موارد، ساخت شرکت Nvidia و برخی موارد هم ساخت AMD هستند. تراشه‌ی گرافیکی پردازنده‌ی اینتل از طریق نرم افزار یا درایور مربوطه با تراشه‌ی گرافیکی مجزا ارتباط برقرار می‌کند و سپس در حین کاربری بسته به نوع نرم افزار و سنگینی بار پردازش، وظیفه‌ی اجرای دستورات گرافیکی بین این دو تراشه جابجا می‌شود. بروزرسانی درایورهای گرافیکی و تشخیص اجرای بازی‌ها و استفاده‌ی بهینه از توان‌ تراشه‌ی گرافیکیِ متناسب با برنامه‌‌ی در حال اجرا در این دستگاه‌ها، از اهمیت بسیار بالایی در راندمان نهایی برخوردار است.

در هر رده‌ی بودجه‌ای ابتدا بهترین تراشه‌ی گرافیک گزینش می‌شود و در قدم بعدی هم حداقل پردازنده‌ی متناسب با توجه به قیمت و راندمان  انتخاب و توصیه می‌شود. پردازنده به گونه‌ای انتخاب شده که برای کارت گرافیک توصیه شده گلوگاه نشود یا کمترین تاثیر را در نرخ فریمِ خروجی آن در آزمون‌ها داشته باشد. البته پردازنده در لپ تاپ های گیمینگ معمولا از سری‌های قوی انتخاب می‌شوند و کمتر مدل گیمینگی را می‌توان پیدا کرد که پردازنده‌ی ضعیفی در آن بکار رفته باشد.

امکاناتِ جانبی لپ تاپ

• کیفیت پنل نمایشگر

کیفیت نمایشگر در لپ‌تاپ‌ها یکی از ملاک‌های مهم در هنگامِ خرید برای کاربران است و مشخصا برای گیمرها هم از اهمیت بالایی برخوردار است. اولویت انتخاب برای گیمرها دارا بودن یک پنل با زمان پاسخ‌گویی سریع و تاخیرِ پایین است. هنوز هم برخی از محصولات از پنل‌های TN برای مدل‌های رده میانی و رده بالای خود استفاده می‌کنند که نسبت به پنل‌های IPS کیفیت رنگ پایین‌تر و زاویه دید کمتری دارند و به همین دلیل اگر مدلی با پنل TN را انتخاب کرده‌اید، باید در بررسی شاخصه‌های کیفیِ آن نهایت دقت را به خرج دهید. پنل‌های TN هم در بسیاری جوانب پیشرفت داشته‌اند، ولی هم مدل‌های عالی دارند و هم مدل‌های معمولی و کم کیفیت با زاویه‌ی دید محدود. پنل‌های IPS و VA هم در ابتدا تاخیر بالایی داشتند و در حرکات سریع باعث ایجاد دنباله در اشیای متحرک یا اثر Ghosting می‌شدند، اما امروزه کمتر مدلی را می‌توان یافت که دارای این عارضه باشد و زمان تاخیر مناسبی نداشته باشد.

برای استفاده‌های گیمینگ هم بهتر است خرید دستگاه‌های دارای پنل 4K را فراموش کنید. این نوع پنل‌ها کاری جز اتلاف منابع سخت افزاری و راندمان پایین و ناسازگاری در بازی‌ها انجام نمی‌دهند. توصیه‌ی ما برای لپ‌تاپ‌های ۱۵ و ۱۷ اینچی، انتخاب پنل‌های با دقت Full HD و 2K است.

• نرخ بازسازی تصویر یا Refresh Rate

نرخ بازسازی تصویر در پنل‌های معمولی ۶۰ هرتز است و کاربران عادی هم نیازی نیست به آن توجه کنند، اما گیمرها به این شاخصه هم به عنوان یکی از ملاک‌های انتخاب در خرید توجه دارند. نرخ بازسازی تصویر نمایشگر هر چقدر بالاتر باشد، بازیکن قادر خواهد بود تا نرخ فریم بالاتری را در بازی تنظیم کند و صحنه‌های بازی را روان‌تر و با تاخیرِ کمتر شاهد باشد. این قضیه به خصوص در بازی‌های رقابتی و آنلاین اهمیت دوچندانی دارد و می‌تواند یکی از عواملِ تصمیم‌گیری سریع و برتری بر حریفان محسوب شود.

امروزه برخی لپ‌تاپ‌های مخصوص بازی به پنل‌های ۱۲۰ و ۱۴۴ هرتزی مجهز می‌شوند که در کنار واحد‌های گرافیکی رده بالا قادر خواهند بود نرخ فریم بالاتر و تصاویر طبیعی‌تری را در بازی‌ها به نمایش گذارند. دستگاه‌های واجد این شرایط در واقع از امتیاز بیشتری برای انتخاب شدن برخوردار بوده و به مدل‌های دیگر ارجح هستند.

• فناوری‌های G-Sync و FreeSync

یک فناوری همسان‌سازی اختصاصی ساخت انویدیا است که نرخ بازسازی تصویر در نمایشگر را به صورت خودکار با نرخ فریمِ خروجی واحد گرافیکی مطابقت می‌دهد. در این حالت دیگر نیازی به استفاده از Vsync در تنظیماتِ بازی نخواهد بود و در نتیجه افت فریم ناشی از آن را هم در بازی نخواهیم دید. هدف اصلی از بکارگیری G-Sync، پرهیز از بریده شدن صحنه‌های متحرک در بازی‌ها یا اصطلاحا Screen Tearing بوده که با این فناوری کاملا حذف می‌شود و تصاویرِ روانی را مخصوصا در نرخ فریم بالا شاهد خواهیم بود. فناوری رقیب هم FreeSync (یا همان Adaptive Sync) ساخت ای‌ام‌دی است که قابلیت‌های مشابهی دارد و در مدل‌های مختلف با تراشه‌های گرافیکی هر دو شرکت قابل پشتیبانی است.

• فناوری Max-Q

مجموعه‌ای از راهکارها در جنبه‌های طراحی، سیستم خنک کننده، قطعات الکترونیکی و نرم افزار است که اجازه می‌دهد لپ‌تاپ‌های مخصوصِ بازی در عین داشتن ابعاد کم و باریک بودن، به تراشه‌های گرافیکی قدرتمندی مثل RTX 2080 مجهز شوند. تراشه‌های پشتیبانی شده در این فناوری در نسلِ تورینگ شامل RTX 2070، RTX 2060 و RTX 2080 و در نسل آمپر شامل تمام مدل‌ها می‌شوند. در حال حاضر دستگاه‌های متعددی با تراشه‌‌های RTX به این فناوری مجهز هستند. نویز تولیدی ناشی از کارکرد این محصولات حین پردازش‌های سنگین بسیار کمتر از مدل‌های مشابه بدون بهره‌گیری از این فناوری است.

• ذخیره‌سازِ SSD

برخورداری از یک ذخیره‌ساز جامد از نوع Nand-Flash مدتی است که به یکی از ارکان اصلی و ضروری برای هر سیستم گیمینگ تبدیل شده است. چه خریدار پی‌سی باشید و چه یک لپ‌تاپ قابل حمل، بررسی دارا بودن یک SSD پر سرعت و ترجیحا از نوع سریع‌تر M.2 در انتخاب‌های مدنظر خود را هرگز فراموش نکنید. از SSD برای نصب سیستم عامل استفاده خواهد شد و به همین دلیل ظرفیت‌ ۲۵۰ گیگابایتی هم برای آن کفایت خواهد کرد.

جمع بندی خرید لپ تاپ

در این مطلب سعی کردیم با یادآوری محدودیت‌های یک دستگاه لپ‌تاپ، ملاک‌های بررسی و انتخاب محصول مطلوب را به ترتیب اولویت بازگو کنیم. همچنین پیشنهادهایی را در موردِ انتخاب تراشه‌ی گرافیکی و ترکیب آن با پردازنده‌های مناسب بر اساس تجربیات کسب شده از بررسی‌های قبلی ارائه کردیم که احتمالا کار گیمرها را برای انتخاب مدل‌های مطلوب در ماه‌های آتی آسان‌تر خواهد کرد.

همچنین در مورد واحدهای گرافیکیِ مدرن در لپ‌تاپ‌های امروزی هم عنوان شد که راندمان تراشه‌های جدید به همرده‌های دسکتاپیِ آنها بیش از گذشته نزدیک شده و در بسیاری موارد بنچمارک‌های اجرا شده بر روی کارت‌های گرافیکی پی‌سی را می‌توان به عنوانِ معیارِ خوبی از راندمانِ تراشه‌های همرده‌ی موبایلی در دستگاه‌های قابل حمل قلمداد کرد. البته در نظر داشته باشید که این عامل دلیلی بر یکسان بودنِ راندمان مدل‌های مشابه از برندهای مختلف در بازی‌ها نیست، چرا که فرکانس کاری همچنان در مدل‌های مختلف متغیر است و بر اساس شاخصه‌‌های مختلف بازدهی و حرارتی تعیین می‌شود، اما در بازه‌ی مشخصی نوسان دارد.

وقتی از انتخابِ درست واحدِ گرافیکی و پردازنده در خریدِ آینده مطمئن شدیم، نوبت به گزینه‌های مهم دیگری مثل انتخاب نمایشگر و فناوری‌های مرتبط با آن و ذخیره‌ساز مناسب می‌رسد. در اختیار داشتن فناوری‌های نوینی مثل G-Sync و Max-Q در ابزاری که قرار است مدت زیادی را در آینده با آن سپری کنیم، تجربه‌ای لذت بخش‌تر از همیشه را در بازی‌ها فرآهم خواهد کرد، اما از طرفی قیمت تمام شده‌ی محصول نهایی را هم تا حد زیادی افزایش خواهد داد و شاید موردِ تایید تمامِ کاربران نباشد. با این توضیح، می‌توان در انتخاب پنل‌های مناسب بازی گزینه‌های مهمی مثل کیفیتِ بصری پنل و نرخ بازسازی تصویر ۱۲۰ یا ۱۴۴ هرتزی را ملاک برتری در نظر گرفت و بعد از آن در صورت باقی‌ماندن بودجه به سراغ مدل‌هایی با G-Sync یا Max-Q رفت که البته تاثیری کمتر از داشتن ذخیره‌ساز SSD در یک محصول مخصوص بازی ایجاد نمی‌کنند.